IC İçtaş, santralde bulunan makineleri kilitledi ve çalışmaları durdurdu. tv100, fesihin münasebetlerine ve fesihten sonra alanda neler yaşandığına ulaştı.
Mersin’de üretimi süren Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde IC İçtaş şirketiyle iptal edilen kontratın tartışmaları devam ediyor. Rusya tarafı, IC İçtaş ile mühendislik, satın alma ve inşaat muahedesini 26 Temmuz’da feshetti.
Geçtiğimiz pazartesi günü bir açıklama yayımlayan IC İçtaş, kelam konusu kararın Türk şirketlerini proje idaresinden uzaklaştırmak için alındığını öne sürdü.
Bu gelişmelerin akabinde Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı, Akkuyu Nükleer Güç Santrali ile yüklenici firma olan Titan 2-IC İçtaş konsorsiyumu ortasındaki ihtilafın tahlili için gerekli teşebbüslerin yapıldığını açıkladı.
Makine parkını kilitleyerek çalışmaları fonksiyonsuz hale getirdi
Öte yandan tv100’ün edindiği bilgiye nazaran Akkuyu Nükleer Güç Santrali yaşanan bu itilaftan sonra IC Içtaş’ın santralde bütün teknik ekipmanlarının çalışmasını durdurdu ve makine parkını kilitleyerek çalışmaları fonksiyonsuz hale getirdi.
Fesih kararının akabinde IC İçtaş, fesih teşebbüsünün memleketler arası hukuka ve Türkiye Cumhuriyeti Hukuku’na alışılmamış olduğu belirtti ve “Projenin idare takımlarında yer alan 3 bine yakın Türk çalışanı ve bu takımın idaresinde çalışan yüzde 93’ü Türk 25 bin kişilik” çalışan takımının tasfiye edildiğini açıkladı. Firma kararı Londra Tahkim Mahkemesi’ne götüreceğini de açıkladı.
“Şu andan itibaren daha ağır çalışmamız gerekecek”
Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdürü Anastasia Zoteeva ise 1 Ağustos’ta yaptığı açıklamada Titan 2-IC İçtaş Anonim Şirketi’ni değiştirmeye karar verdiklerini hatırlattı ve şu sözleri kullandı:
“Sahada çalışan Türk yüklenicilerimiz dahil olmak üzere mevcut tüm Türk taşeronlarımızın kontratları, şu an prestijiyle ya tekrar imzalanmış ya da en yakın vakitte yine imzalanacaktır. Projedeki tüm Türk taşeronlarımızla görüştük ve hepsi de bizimle çalışmayı kabul etti. Şu andan itibaren daha ağır çalışmamız gerekecek. Türk yüklenici şirketlerimizle uzun müddettir, itimada dayalı hakikat bir alaka sürdürüyoruz. Ben tüm taşeronlarımıza yürekten inanıyorum ve onları her vakit gönülden destekliyorum.”
Akkuyu Nükleer: Maaşları ödedik, artırım yaptık
Sözleşme fesih ve itiraz tartışmalarının akabinde Akkuyu Nükleer’den 5 Ağustos tarihinde yeni bir açıklama yapıldı. Açıklamada, Akkuyu NGS’nin nükleer güç ünitelerinin inşası için yeni bir ana yüklenici şirketi olan TSM Güç ile alt yükleniciler ortasında mukavelelerin imzalanması tarafında etkin çalışıldığı vurgulandı.
Ayrıca IC İçtaş şirketinin mukaveleyi feshetmeyi reddetmesi ve çalışanların maaşlarının ödenmesi dahil yükümlülüklerini yerine getirilmemesi nedeniyle IC İçtaş şirketinin çalışanlarına Temmuz 2022’de maaş ödemelerinin yapıldığı belirtildi.
“Çalışanların fiyatları yüzde 35 artırıldı”
Akkuyu Nükleer açıklamasına nazaran Türk lirası üzerinden maaş alan çalışanların fiyatları ise yüzde 35 artırıldı. Açıklamada şunlar kaydedildi:
“Daha evvel T2IC’de istihdam edilen tüm emekçi, mühendis ve yöneticilere yeni patron olan TSM’ye geçme teklifi yapılmaktadır. Periyot sırasında, çalışanların Türkiye Cumhuriyeti çalışma mevzuatı uyarınca sahip olduğu tüm haklar korunacaktır ve evvelki işyerinde çalışma mühletine bağlı olarak kıdem tazminatı, kullanmadığı müsaade tazminatı ve ihbar tazminatı dahil tüm hakkı olan ödemeler yapılacaktır. Bu tedbirler, inşaat alanında işin sürekliliğini ve kalitesini, Akkuyu NGS’nin inşaat çalışmalarını takvime uyulmasını, emekçilerin çalışma şartları açısından haklarının korunmasını ve çalışanlara fiyatların vaktinde ödenmesini sağlamak için alınmıştır.”
Kaza ve personel ölümleri
Akkuyu Nükleer ile IC İçtaş ortasındaki fesih kararının ardında bir çok sebep var. İnşaatın başlamasından sonra kaza ve personel ölümlerinin yaşanması kıymetli sebeplerden biri. 2019 yılında İçtaş’tan kaynaklı 14 kazanın, 2020 yılında 75, 2021 yılında 102 (bunların dördü vefatla sonuçlandı) ve 2022 yılında ise tekrar İçtaş kaynaklı 118 kazanın yaşandığı ve bu tarihte de 3 mevtin yaşandığı bilgisine ulaşıldı.
620’den fazla kalite uygunsuzluk kaydedildi
tv100’ün ulaştığı bilgilere nazaran 2019-2022 yılları ortasında beton işlerinde toplam 620’den fazla kalite uygunsuzluk kaydedildi.
Yine beton işleri sırasında yaşanan çok sayıda sistematik ihlal , Kasım 2020’de NGS inşaat alanının tüm tesislerinde beton işlerinin durdurulmasıyla sonuçlandı.
Ayrıca fesih kararının alınmasında IC İçtaş’ın medyaya yönelik demeçlerinin de tesirli olduğu belirtiliyor. Fesih kararı alınmasından sonra Akkuyu Nükleer ile ilgili yapılan olumsuz haberler konusunda da İçtaş’a yönelik yansılar ortasında…
Türklere karşı ayrımcılık yapıldığı iddiaları
Türklere karşı ayrımcılık yapıldığı argümanları, Türk şirketlerinin santral inşaatından uzaklaştırılmak istenildiği, Türklerin yasadışı işten çıkarıldığı tarafındaki haberler de fesih kararından sonra medyada sıklıkla yer almıştı.
tv100’ün edindiği bilgilere nazaran fesih kararından sonra İçtaş’a yönelik suçlamalar ortasında insan kaynakları kısmıyla ilgili önemli ididalar da bulunuyor. Şifrelerin yasa dışı olarak değiştirilmesi, çalışana 05.08.2022 tarihine kadar işe orta vermeleri ve fiyatlı müsaadeye çıkmaları için toplu mail gönderilmesi ve telefon görüşmeleri yapılması da bunlardan yalnızca bir kaçı. Tekrar depoların bloke edilmesi ve birtakım materyallere erişim konusundu zahmet yaşanması ve İçtaş’ın bu mevzuda sorun yaratması da külfetler ortasında gösteriliyor.
Ulaşılan bilgiler yalnızca bunlarla sonlu değil…
8 tankerin anahtarlarının çalınması, BRS pompasından anahtar hırsızlığı, müteahhitler üzerinde baskı kurarak tüm yol imal ekipmanlarının çalışmasını ve çalışanların işe gitmesini engelleme, Büyükeceli’deki sondaj kuyusundan kullanım su temininin askıya alınması, Yeşilovacık’ta çıkış noktasından yakıt ikmali engellenmesi, akaryakıt istasyonları ağının ferdî hesabına girilerek şifrenin değiştirilmesi ve bunun sonucunda araçlara akaryakıt dolumu yapılmaması da fesih kararından sonra yaşanan aksilikler… İçtaş ile yapılan fesih kararından sonra şirketin alanda çalışmaları engellediği ve sistemi kilitlediği, şantiyedeki inşaat ekipmanlarına ulaşımın engellediği de gelen tezler ortasında…
