ABD Merkez Bankası (FED) beklentilerin üzerinde bir karar alarak 75 baz puanlık bir faiz artışına gitti. FED’in bu kararı dolar karşısında büyük çapta kıymet kaybeden Türk Lirası için ne mana tabir ediyor? Ekonomist Murat Özsoy, olabilecek senaryoları anlattı, FED’in ileriki periyotta de 75 baz puanlık bir artışa gidebileceğinin altını çizdi.
İki gün süren Haziran ayı FED toplantısı sonrası dünyanın merakla beklediği faiz kararı açıklandı. Finans Uzmanı-Ekonomist Murat Özsoy, FED’in 75 baz puanlık artırım kararının bundan sonraki toplantıda da 75 bps artırım yapılacağına işaret ettiğine dikkat çekti.
BIÇAK SIRTI İSTİKRAR PERİYODU?
Özsoy, Türkiye iktisadı açısından bakıldığında şayet içeride TL fiyat istikrarı sağlanamaz ise TL’nin ABD doları karşısında bedel kayıpları Temmuz ve sonraki aylarda hızlanacağının altını çizdi, “FED bundan sonra epeyce şahin bir hal izlerken ABD iktisadını resesyona sokmamak için işgücü piyasasını canlı tutmaya çalışacaktır. Devamında sıkı para siyaset adımlarının öteki Merkez Bankaları tarafından da atılmasında öncü olacaktır diye düşünüyorum. Bu durum tüm dünyada resesyona girmemek için bıçak sırtı istikrar idaresi gerektiriyor” dedi.
DAHA BERBATI GELİYOR
Enflasyonla gayrette gerekli adımlar atılmazsa sıkışıklığın daha da artacağına dikkat çeken Özsoy, “Eğer iktisat idaresi global çaptaki para siyasetleri ile uyumlu olmadan, yurtiçindeki enflasyon problemini yalnızca dış etkenlere bağlamaya devam eder ve enflasyon ile çaba kapsamında gereken adımları atmaz ise FED’in 75bps artışları karşısında global likidite sıkışıklığı ve paranın artan maliyeti karşısında hane halkları ve bilhassa gerçek kesimdeki firmalar tarafında bugünden daha yüksek düzeyde kıymetli finansal problemler gündeme gelebilir” sözlerini kullandı.
ÖZSOY’UN AÇIKLAMALARININ TAMAMI ŞU HALDE:
“ABD Merkez Bankası FED’in faizi 50bps artış beklentisi, son açıklanan ABD tüketici enflasyon verisinin beklentilerin hayli üzerinde gelmesinden sonra 75bps düzeyine çıkmıştı. Bugün bu beklentiler paralelinde gelen 75bps artışın münasebeti Powell’ın açıklamaları öncesinde yayınlanan FED basın bültenine eklenmiş olan “Komite, yüzde 2 enflasyon gayesine geri dönülmesi konusunda güçlü bir biçimde kararlıdır.” ibaresi ile açıklanmış oldu. Akabinde Powell hem konuşması, hem de soru karşılık kısmında enflasyonu indirmek konusunda kesin kararlı olduklarını birçok sefer vurguladı ve en değerlisi de sonraki toplantılarda tekrar 75bps artış yapabileceklerinin sinyalini verdi.
“Bana nazaran dikkatleri çeken husus uzun vakit sonra FED Lideri Powell’ın varsayımlarda yanıldıklarını ve artış suratını kesmeyen enflasyon trendini kendilerini şaşırttığını söylemesiydi. Bunu yeniden bir nevi açık ve şeffaf bağlantı formunda yorumlayabiliriz lakin öbür taraftan Powell’ın bu seferki tavır ve telaffuzları evvelki toplantılara kıyasla daha utangaçtı ve FED’in 50bps üzerinde bir artış yapma zaruriliği altında kalmasından dolayı çok da şad olmayan bir imaj sergilemesiydi. Bundan sonraki gelişmelerin gelen değişkenlere bağlı olacağını söylemesi, enflasyonun bariz üstte seyretmesini kendilerini şaşırttığını söylemesi ve harika bir belirsizlik ortamının varlığından bahsederek dış etkenlerden bahsetmesinin pek de alışık olmadığımız bir Powell manzarası verdiğini düşünüyorum.
POWELL KONUŞURKEN PİYASALARDA NELER OLDU?
“FED kararından evvel 1820 dolar düzeyinde olan ons altın fiyatının bir orta 1840 dolara çıktığını gördük ve daha sonra 1833 dolar düzeylerinde yer buldu. ABD borsa endeksleri Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq’ın Powell’ın konuşmasından yarım saat sonraki vakit diliminde sırasıyla yüzde 1,67, yüzde 2.37 ve yüzde 3.52 ile hayli üstlerde seyredip sonra nispeten gevşediğini gördük. ABD dolar endeksi gerileme kaydederken öteki ülke para üniteleri ortasında günlük kıymet kayıplarında en yeterli direnen para cinsi TL olarak ön plana çıktı” kelamlarıyla dikkat çekti.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
FED Lideri Powell enflasyonu uzun vadeli beklentilerde yüzde 2 amacına çıpalamak konusunda son derece kararlı olduğunu söylerken bundan sonraki toplantılarda yeniden 75bps artış yapacağının sinyalini verdi. Bizim açımızdan bakıldığında şayet içeride TL fiyat istikrarı sağlanamaz ise TL’nin ABD doları karşısında paha kayıpları Temmuz ve sonraki aylarda hızlanacaktır.
FED bundan sonra hayli şahin bir tutum izlerken ABD iktisadını resesyona sokmamak için işgücü piyasasını canlı tutmaya çalışacaktır. Devamında sıkı para siyaset adımlarının öbür Merkez Bankaları tarafından da atılmasında öncü olacaktır diye düşünüyorum. Bu durum tüm dünyada resesyona girmemek için bıçak sırtı istikrar idaresi gerektiriyor.
Eğer iktisat idaresi global çaptaki para siyasetleri ile uyumlu olmadan, yurtiçindeki enflasyon meselesini yalnızca dış etkenlere bağlamaya devam eder ve enflasyon ile uğraş kapsamında gereken adımları atmaz ise FED’in 75bps artışları karşısında global likidite sıkışıklığı ve paranın artan maliyeti karşısında hane halkları ve bilhassa gerçek daldaki firmalar tarafında bugünden daha yüksek düzeyde değerli finansal ıstıraplar gündeme gelebilir.
